Zalew Koronowski to miejsce chętnie odwiedzane przez turystów, którzy preferują wypoczynek nad wodą i w lesie. Wokół akwenu znajdują się miejscowości, które wraz z powstaniem akwenu zaadaptowały się jako typowo wczasowe.
Dokąd warto się udać i co zobaczyć?
Miasto Koronowo jest głównym ośrodkiem położonym nad Zalewem. Historia tego miasta jest ściśle związana z zakonem cystersów, którzy w 1288 r. założyli tutaj nowy klasztor. Kolejne lata przyniosły założenie rozwój, skutkujący lokowaniem miasta przez króla Kazimierza Wielkiego. Jednak pograniczne położenie miasta powodowało częste zniszczenia, będące wynikiem wojen polsko-krzyżackich.
Nazwa miasta jest nawiązaniem do pierwotnej, łacińskiej nazwy klasztoru Corona Mariae czyli Korona Marii. Dziś zespół pocysterski jest jednym z najważniejszych zabytków miasta. Najważniejszym obiektem jest okazała gotycka bazylika pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.
Dziś Koronowo jest 11-tysięcznym spokojnym, zadbanym i malowniczo położonym miasteczkiem, które warto odwiedzić.
Kamera online - zobacz rynek w Koronowie
Jest to dzielnica Koronowa, położona w największym rozlewisku Zalewu, tuż przy zaporze, na wschodnim brzegu. W Pieczyskach znajduje się największa baza sportów wodnych z kilkoma przystaniami, plażą i pełnym zapleczem, w tym możliwością wyczarterowania jachtu. Jest to także główna baza wypadowa dla rejsów jachtowych. Mają tu swoje przystanie: Bydgoski Klub Żeglarski, Wojskowy Klub Żeglarski „Pasat” i Yacht Klub Polski. W Pieczyskach jest też posterunek Policji Wodnej, a przy kawiarence na wodzie zacumowany jest statek wycieczkowy Zgłowięda.
Miejscowość ta położona jest w odległości 7 kilometrów na południe od Pieczysk. Jest to miejsce oddalone od największego zgiełku, w zasadzie nie nad zasadniczym Zalewem Koronowskim, a nad połączonymi na skutek spiętrzenia Brdy jeziorami Czarnym i Białym. Znajduje się tu ośrodek wczasowy, przy którym zacumowany jest statek wycieczkowy Niva. Nieopodal zbudowana została elektrownia wodna z kanałem odprowadzającym wodę z Zalewu.
Ruch wody w pobliżu elektrowni spowodował, że miejsce to upodobały sobie ryby – woda jest tu bardziej natleniona, a jej ciąg pobudza ryby do żerowania. Dlatego właśnie to miejsce szczególnie lubią wędkarze. Można tu spotkać wiele gatunków ryb, w tym szczupaka, a w zimne noce nawet dość rzadkiego miętusa. W rejonie Samociążka krzyżują się szlaki turystyczne: żółty im. Leona Wyczółkowskiego, zielony Jezior Koronowskich, niebieski Brdy, czarny Białego Węgla, Międzynarodowa Trasa Rowerowa R-1 i Szlak Rowerowy BY 6001n.
Od północy wsi Jezioro Nowojasinieckie połączone jest z Jeziorem Świekatowskim i dalej z Koronowskim poprzez strugę. Od wschodu wsi Jezioro Zamkowe łączy z Koronowskim struga Graniczna. We wsi można podziwiać trzynaście okazałych dębów – pomników przyrody, rosnących w Gaju Wyczółkowskiego, oprócz tego zabytkową kuźnię z XIX wieku i ruiny zamku krzyżackiego z XIV wieku.
Pierwotnie zamek należał do książąt pomorskich. W 1264 roku kasztelanem jasinieckim był Nasław. Zamek zbudowano na planie prostokąta. W jego skład wczodził zamek właściwy oraz przedzamcze z wieżą bramną. W XIV wieku Pomorze znalazło się w rękach Krzyżaków, którzy zamek przebudowali. Następnie została on zniszczony podczas wojen z Zakonem. Odbudowany w roku 1454, do 1772 był siedzibą starostów niegrodowych. W okresie zaboru pruskiego, do 1846 roku pełnił funkcję kościoła ewangelickiego, po czym został opuszczony i popadł w ruinę. Obecnie teren zamku jest prywatny.
Na półwyspie o powierzchni 19 hektarów w latach 70. XX wieku zbudowany został ośrodek Kręgiel, niegdyś ośrodek wczasowy dla pracowników ZNTK Bydgoszcz (obecnie PESA). Składał się z dwupiętrowych pawilonów oraz domków typu Brda. Dziś ośrodek jest własnością prywatną, a część gruntu została rozparcelowana i sprzedana.
Na terenie ośrodka powstało schronisko dla osób niepełnosprawnych, nieuleczalnie chorych, niezdolnych do samodzielnej egzystencji i bezdomnych. Prowadzi je Stowarzyszenie Jesień. Schronisko zajmuje pawilony, kiedyś należące do ośrodka wczasowego. Obecnie dysponuje 80 miejscami dla pensjonariuszy, z możliwością zwiększenia tej liczby.
Kierując się dalej na północ docieramy do Wielonka. Oprócz ośrodka wypoczynkowego jest tu przystań dla jachtów i kajaków, ma tu także swoją bazę prom osobowo-samochodowy. Jest on czynny od maja do października, w miesiącach letnich codziennie, później tylko w weekendy. Korzystanie z promu jest bezpłatne.
Aktualny harmonogram kursowania promu można znaleźć na stronie gminy Koronowo.
Sokole-Kuźnica jest wsią o charakterze typowo rekreacyjnym. Malownicza okolica sprawiła, że urlopowicze chętnie odwiedzają tutejsze gospodarstwa agroturystyczne. Są tu również pensjonaty i ośrodki wczasowe, a także pole namiotowe. Miłośnicy pomników przyrody znajdą tu także coś dla siebie – dwustuletnią lipę „Jankę”.
Północny kraniec Zalewu Koronowskiego znajduje się na terenie Nadleśnictwa Zamrzenica, stanowiącego część Borów Tucholskich.
Siedziba nadleśnictwa znajduje się w Zamrzenicy, jej początki sięgają średniowiecza, gdzie mieściła się osada młynarska, należąca do komturii świeckiej. Młyn świadczył usługi dla okolicznej ludności przez kilkaset lat.Ogólna powierzchnia rezerwatu wynosi blisko 117 hektarów. Pierwsze zapisy o „uroczysku cisowym” pochodzą z 1827 roku. Rezerwat utworzony został w celu ochrony niegdyś pospolitego, a dziś ginącego gatunku – cisa pospolitego. Na tym naturalnym stanowisku występuje on bardzo licznie, jego populację szacuje się na około 3,5 tysiąca drzew, w tym 2,9 tys. żywych.